بررسی سیر بیماری زایی، آسیب شناسی، فراساختاری، بیوشیمیایی و مولکولی کوکسیدیوز تجربی بز، ایجاد شده بوسیله ایمریا آرلوینگی

این پژوهش به منظور بررسی سیر بیماری زایی و مورفوپاتولوژی ضایعات ایمریا آرلوینگی، ارزیابی ارگان ها و بافت های درگیر شده و نحوه پراکندگی ضایعات در بافت ها، الگوی دفع ااسیست، بررسی فراساختاری مراحل تکاملی انگل، تغییرات هماتولوژی و بیوشیمیایی ایجاد شده در خلال آلودگی تجربی از زمان آلوده سازی تا 42 روز پس از آن و شناسایی جایگاه فیلوژنی انگل در مقایسه با دیگر اعضای جنس ایمریا انجام شد. تعداد 18 رأس بزغاله تازه متولد شده، از مادران خود جدا شدند و پس از انجام معاینات بالینی و آزمایش های پاراکلینیکی و تایید سلامت حیوانات، بزغاله ها به سه گروه مساوی تقسیم و بصورت جداگانه در 3 اتاق ضدعفونی شده و در قفس های مجزا نگهداری و در طول مدت مطالعه از شیر گاو پاستوریزه تغذیه شدند. آلوده سازی تجربی با تلقیح 103×1 و 105× 1 ااسیست به ازا هر حیوان و بصورت خوراکی به ترتیب در گروه های a و b، انجام شد. حیوانات گروه c، بدون آلوده سازی به عنوان شاهد نگهداری شدند. نمونه های مدفوع از روز هفتم پس از آلودگی به صورت روزانه برای مشخص کردن شروع دفع ااسیست و تعیین تعداد ااسیست در هر گرم مدفوع (opg) مورد آزمایش قرار گرفتند. در فواصل زمانی 7، 14، 21، 28، 35 و 42 روز پس از آلوده سازی، یک رأس بزغاله از هر گروه کشتار شد و پس از کالبدگشایی سیستماتیک و بررسی ضایعات ماکروسکوپی، قسمت های مختلف شیردان، پیلور، روده کوچک، روده بزرگ، عقده های لنفاوی مزانتریک، کبد و طحال مورد ارزیابی هیستوپاتولوژیک و فراساختاری قرار گرفتند. نمونه های خون و سرم به صورت هفتگی تهیه گردید و اندازه گیری پارامترهای alp، ast، alt، ggt، hp، saa، tnf-?، inf-?، پروتئین تام، آلبومین، سدیم، کلر، پتاسیم به همراه cbc انجام شد. آنالیز مولکولی توالی its1 و 18s جهت شناسایی جایگاه فیلوژنی انگل به کار برده شد. در مطالعه حاضر، علائم بالینی و شدت آلودگی با توجه به دوز ااسیست تلقیح شده و زمان های پس از آلوده سازی متغیر بود. در بزغاله های آلوده شده، هیپرپلازی انتروسیت ها و ضخیم شدگی دیواره روده باعث ایجاد سوء جذب، لاغری، اسهال و دهیدراتاسیون گردید. علائم بالینی ابتدا در بزغاله های گروه b مشاهده شد و شدت علائم بالینی در این گروه ، نسبت به گروه a بیشتر بود. دوره پیش آشکاری ایمریا آرلوینگی بین 16 تا 18 روز بود. در بررسی های هیستوپاتولوژی، انتریت پرولیفراتیو ناشی از هیپرپلازی قابل ملاحظه سلول های اپی تلیال، حضور مراحل تکاملی انگل در پرزها و کریپت های روده و نفوذ خفیف تا شدید سلول های التهابی، به ویژه ائوزینوفیل ها و لنفوسیت ها، تشخیص داده شد. ضایعات اولیه ناشی از فاز شایزگونی، شامل حضور مراحل تکاملی انگل مثل ترفوزوئیت، شایزنت های اولیه و نابالغ تا بالغ و نفوذ خفیف تا شدید سلول های التهابی بود و هیپرپلازی قابل ملاحظه ای در کریپت ها و سلول های اپی تلیال درگیر شده، مشاهده نشد. در ضایعات بعدی ناشی از فاز گامتوگونی، هیپرپلازی قابل ملاحظه سلول های اپی تلیال به علت حضور مراحل تکاملی نسل دوم انگل و نهایتا برآمدگی پاپیلر اپیتلیوم به طرف مجرای روده مشاهده گردید. در روز 35 و 42 پس از آلوده سازی، در عقده های لنفاوی مزانتریک، هیپرپلازی لنفاوی در قسمت قشری ناشی از حضور شایزنت های بزرگ در عروق لنفاوی قشری و زیرکپسولی همرا با واکنش گرانولوماتوز اطراف شایزنت مشاهده شد. در مطالعات فراساختاری، روند میکروگامتوژنز، ماکروگامتوژنز و تشکیل ااسیست ایمریا آرلوینگی، تقریبا مشابه با سایر انگل های جنس ایمریا بود. در ارزیا بی های کلینیکال پاتولوژی، افزایش میزان هماتوکریت، هموگلوبین و تعداد گلبول های سفید و کاهش میزان سدیم، کلر، پتاسیم و alp مشاهده شد. الگوی تغییرات با دوز ااسیست تلقیح شده و و روزهای پس از آلوده سازی ارتباط داشت، بطوریکه با افزایش دوز، میزان افزایش یا کاهش این پارامترها بیشتر بود. از طرف دیگر، مقادیر alt، ast، ggt، آلبومین و پروتئین تام سرم، الگوی تغییرات معنی داری را در مقایسه با مقادیر قبل از آلوده سازی نشان ندادند، هرچند بین دو گروه، تفاوت های معنی داری در طول مدت آزمایش مشاهده شد. میزان سطوح سرمی و مدت زمان پاسخ هاپتوگلوبین و سرم آمیلوئید a با دوز ااسیست تلقیح شده و شدت علائم بالینی و اسهال در هر حیوان ارتباط مستقیم داشت. سطوح سرمی hp و saa در گروه b در مقایسه با گروه a، بطور معنی داری بیشتر بود. این نتایج با یافته های هیستوپاتولوژی، که بیشترین ضایعات را در گروه b نشان دادند، مطابقت داشت. مطالعات فیلوژنتیکی نشان داد که توالی its1 در ایمریا آرلوینگی بیشترین تطابق را با توالی its1 در ایمریا زورنئی در گاو و توالی 18s بیشترین تطابق را با توالی 18s در ایمریا آهساتا در گوسفند دارد. براساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر، توسعه ضایعات ناشی از انگل ایمریا آرلوینگی در بزغاله های تازه متولد شده عاری از کوکسیدیا، به دنبال آلوده سازی با ااسیست های اسپوردار، بیماری زایی شدید این گونه را در بزغاله ها تایید کرد. بیشترین ضایعات در ژژنوم مشاهده شد، که وسعت و شدت ضایعات به میزان ااسیست تلقیح شده، متفاوت بود. اندازه گیری پروتئین های فاز حاد همراه با علائم بالینی و تعیین تعداد ااسیست در مدفوع، می تواند اطلاعات مفیدی را درباره مرحله بالینی یا تحت بالینی بیماری کوکسیدیوز فراهم آورد.